F. Levent Şensever
100’den fazla Amerikalı ve Avrupalı vekil, bu yılsonu Birleşik Arap Emirliği’nde (BAE) gerçekleşecek Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Konferansı’na (COP28) başkan olarak atanan, BAE yönetimi bakanlar kurulu üyesi olan ve Abu Dabi Ulusal Petrol Şirketi’nin (ADNOC) başkanlığını yürüten, Sultan Ahmed Al Jaber’in görevden alınması çağrısı yaptı.
Çağrıyla ilgili olarak ABD Başkanı Joe Biden, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve BM’nin iklim işlerinden sorumlu başkanı Simon Stiell’e iletilen mektup, 99 Avrupalı ve 34 Amerikalı vekil tarafından imzalandı.
Mektup imzacılarından Avrupa Parlamentosu (AP) vekili Manon Aubry mektubun amacı konusunda verdiği demeçte, “milyarlarca insan için COP28 ve sonrasındaki uluslararası iklim müzakerelerinin sonuçlarına ilişkin müzakereler yaşam ve ölüm, kaos ve dayanışma arasındaki farkı yaratacak nitelikte. Kurumsal açgözlülük ve lobicilerin yalanları bizi bu iklim krizine sürükledi. Özel sektörün çıkarları doğrultusunda siyasete müdahale etmelerini önleyecek ve geleceğimize yeniden sahip çıkacağız,” dedi.
Bu, Al Jaber’in görevden alınması için gösterilen ilk çaba değil. Bu yılın ocak ayında 27 ABD’li vekil, ülkenin iklim elçisi John Kerry’ye diplomatik baskı uygulaması çağrısında bulunmuştu. Yine şubat ayında, AP’nin Yeşil milletvekilleri de BM temsilcisi Stiell’e gönderdikleri bir mektupla benzeri bir talebi dile getirmişti.
Al Jaber yönetimindeki ADNOC, Uluslararası Enerji Ajansı ve iklim konusunda çalışan bilim insanlarının kabul ettiği, COP sürecinde belirlenen küresel ısınma sınırlarını aşmasına neden olabilecek petrol ve doğal gaz gibi, fosil yakıtların üretimini artırmaya hazırlanıyor. Al Jaber, aynı zamanda BAE’de bir kamu kuruluşu olan yenilenebilir enerji şirketi Masdar’ın da başkanı.
Tüm bu baskı ve itirazlara rağmen, COP28 organizatörleri Al Jaber’in organizasyon başkanlığını desteklemeye devam ediyor. Organizatörler adına bir e-postayla açıklama yapan sözcü konuya ilişkin, “Dr. Sultan’ın bir mühendis olarak enerji alanındaki deneyimiyle sektördeki üst düzey küresel liderlik deneyiminin bileşiminin, BAE’nin COP28’e yönelik dönüştürücü yaklaşımını yönlendirmeye yardımcı olacak bir nitelikte olduğuna inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
İklim adaleti aktivistleri de BM’yi uyardı
Fosil yakıt şirketlerinin COP28 süreçlerini kendi çıkarları doğrultusunda etkilemeye çalışmalarına iklim adaleti aktivistleri de şiddetle karşı çıkıyor.
2023 yılı başında 450’den fazla iklim adaleti örgütünden oluşan küresel bir ağ, BM’ye çağrıda bulunarak, fosil yakıt endüstrisinin COP28 sürecini etkilemesi ve alınacak kararları dikte etmesine izin verilmemesi talebinde bulunmuştu. Yapılan çağrıda, buna izin verildiği takdirde, zirvenin bundan önceki zirvelerde olduğu gibi başarısızlıkla sonuçlanacağı uyarısında bulunulmuştu.
Çağrıda, “bir petrol şirketi yöneticisini COP28’in başkanı olarak atamanın, BM iklim süreci tarihinde bugüne kadar yapılan en büyük küstahlıktır,” denilerek, “bir fosil yakıt yöneticisi tarafından denetlenen hiçbir COP zirvesi meşru olamaz,” uyarısında bulunuldu.
Fosil yakıt şirketlerinin COP zirvelerini kendi çıkarları doğrultusunda etkilemeye çalıştığı bilinen bir gerçeklik. 2022 yılının kasım ayında düzenlenen COP27 zirvesindeki görüşmelere katılmak üzere 630’dan fazla fosil yakıt lobicisi kayıt yaptırmış ve o dönemde BAE’nin ülke delegasyonunda, diğer tüm ülkelerden daha fazla fosil yakıt lobicisi yer almıştı.